قهوه ترک چیست؟
می دانید که قهوه ترک؛ یک نوع قهوه نیست بلکه یک روش سنتی دم کردن قهوه است. روشی بسیار قدیمی که ریشه در فرهنگ کشورهای حوزه خاورمیانه، بالکان و قفقاز دارد.
تاریخچه قهوه ترک
علیرغم نامش، قهوه ترک منشأ یمنی دارد. در قرن شانزدهم در امپراتوری عثمانی، سلطان سلیمان اول با این قهوه آشنا شد. خیلی زود این نوشیدنی مورد علاقه ثروتمندان و نجیبزادگان قرار گرفت. سلطان به قدری عاشق قهوه ترک بود که گفته میشود به اعضای حرمسرایش آموزش داد آن را دم کنند تا همیشه این قهوه در دسترسش باشد.
ریشههای قهوه ترک به سال ۱۵۵۵ برمیگردد، زمانی که توسط تاجران سوری به استانبول آورده شد، تا اواسط قرن ۱۷، قهوه بخشی جداییناپذیری از مراسم دربار عثمانی شد و سلطان توسط قهوهچیهای شخصی خود، قهوه تشریفاتی و اختصاصی دریافت میکرد.
برخی از آداب و رسوم نوشیدن و آماده سازی قهوه ترک نیز بخشی از مراسم و رسومات ازدواج شد، جایی که زنان آموزش دم کردن قهوه ترک را می دیدند و خواستگاران نیز بر اساس نحوه درست کردن این نوشیدنی سنتی او را قضاوت میکردند. جالب است که در دنیای امروز، این رسم هنوز باقی مانده است و معمولاً زمانی که از زن خواستگاری می شود، عروس باید برای خانواده و همسر آینده خود قهوه ترک آماده کند و سرو کند. داستان می گوید اگر او آن را به درستی دم کند، آماده ازدواج است.
قهوه خانه ها حدود پنج قرن پیش در محله تحتاکاله ترکیه شروع به کار کردند. این مکان ها به عنوان نقاط تجمع اجتماعی، صرفاً برای مردان، تبدیل شدند و زنان معمولاً از این نوشیدنی در خانه لذت میبردند، قهوهخانههای ترکیه نیز بخش مهمی در حفظ تاریخ شفاهی کشور بودند، زیرا در دوران امپراتوری عثمانی مکان داستان گویی و خواندن اشعار فولکلور بودند
انواع قهوه ترک
-
قهوه بنه
برخلاف سایر انواع قهوه ترک، برای تهیه این نوع قهوه از دانه های قهوه استفاده نمی شود و به جای آن از میوه های درخت بنه(پسته وحشی) استفاده می شود. عطر قهوه بنه بسیار مطبوع و طعم آن تلخ است.
-
قهوه دیبک
یکی از قدیمیترین انواع قهوه ترک است که در آن دانه های قهوه را به جای آسیاب های برقی با هاون سنگی میکوبند، این روش باعث میشود که دانهها به طور یکنواخت و ریز آسیاب شوند و روغنهای طبیعی قهوه آزاد شودو قهوه طعم و عطر طبیعیتری داشته باشد.
-
قهوه تلخ یا میرا
یک قهوه سنتی بسیار تلخ است که در مناطق خاصی از ترکیه مانند ماردین و اورفا محبوب است. این تلخی به دلیل روش رست کردن خاص دانههای قهوه و همچنین استفاده از آب کمتر در هنگام دم کردن قهوه ایجاد میشود. گاهی اوقات برای کاهش تلخی و افزایش عطر و طعم قهوه میرا، به آن ادویههایی مانند هل یا دارچین اضافه میکنند.
-
قهوه سواری
یکی دیگر از انواع قهوه ترک با طعمی خاص و دودی است ، این نوع قهوه به دلیل روش رست منحصر به فردش، طعمی متفاوت از سایر قهوههای ترک دارد. در این نوع قهوه، دانهها را روی آتش ملایم و به مدت طولانیتر رست می کنند که باعث میشود دانهها طعمی دودی و کاراملی پیدا کنند. در بسیاری از فرهنگ ها از این قهوه بعنوان نوشیدنی مخصوص اعیاد و جشن ها استفاده می شود.
-
قهوه آدانا
این نوع قهوه به دلیل غلظت و تلخی زیادش معروف است چرا که در تهیه آن از آب کمتری استفاده میشود . این قهوه در شهر آدانا ترکیه و مناطق اطراف آن بسیار محبوب است به نوعی اسپرسوی ترکی محسوب میشود. روش دم کردن این قهوه مشابه قهوه ترک های معمولی است با این تفاوت که در تهیه آن از آب کمتری استفاده می شود و دانه ها بطور کامل آسیاب می شوند.
ویژگی های قهوه ترک که آن را خاص و استثنایی ساخته است؟
-
آسیاب فوقالعاده ریز
دانه های قهوه برای تهیه قهوه ترک به قدری ریز آسیاب می شوند که تقریباً به شکل پودر درمیآیند، این آسیاب بسیار ریز باعث میشود که روغنهای طبیعی قهوه آزاد شده و به نوشیدنی طعم غنی و روغنی بدهند
-
روش دمآوری سنتی قهوه ترک
قهوه ترک در یک ظرف مخصوص به نام جزوه ، جذوه یا ایبریک دم میشود، این ظرف فلزی کوچک دارای یک دسته بلند است و برای دمآوری قهوه روی حرارت مستقیم استفاده آتش قرار میگیرد.
-
کف غلیظ
یکی از ویژگیهای بارز قهوه ترک، کف غلیظ و کرم رنگی است که روی سطح آن تشکیل میشود، این کف نشاندهنده کیفیت و روش صحیح دم کردن قهوه است.
-
طعم قوی و غنی
قهوه ترک به دلیل آسیاب ریز و روش دمآوری سنتی، طعم بسیار قوی و غلیظی دارد. این طعم غلیظ برای بسیاری از افراد تلخ پسند جذاب است
-
سرو در فنجانهای کوچک
قهوه ترک معمولاً در فنجانهای کوچک و بدون دسته سرو میشود. این فنجانها به حفظ دمای قهوه کمک میکنند و نوشیدن آن را لذتبخشتر میسازند.
فواید قهوه ترک چیست؟
افزایش انرژی و تمرکز
کافئین موجود در قهوه ترک به عنوان یک محرک طبیعی عمل میکند که باعث افزایش سطح انرژی، بهبود عملکرد مغز و افزایش تمرکز میشود.
کاهش خطر ابتلا به بیماریهای مزمن
مطالعات نشان دادهاند که مصرف منظم قهوه ترک میتواند خطر ابتلا به بیماریهایی مانند آلزایمر، پارکینسون، دیابت نوع ۲ و برخی از انواع سرطان را کاهش دهد.
بهبود عملکرد دستگاه گوارش
قهوه ترک می تواند به بهبود عملکرد دستگاه گوارش کمک کند و مشکلاتی مانند یبوست را کاهش دهد.
خاصیت آنتیاکسیدانی
قهوه ترک حاوی آنتیا کسیدانهای قوی است که به محافظت از سلول های بدن در برابر آسیب رادیکالهای آزاد کمک میکند.
کاهش خطر ابتلا به سنگهای صفراوی
برخی مطالعات نشان دادهاند که مصرف قهوه ترک می تواند خطر ابتلا به سنگ های صفراوی را کاهش دهد
کاهش خطر ابتلا به بیماریهای کبدی
قهوه ترک میتواند به محافظت از کبد در برابر آسیب کمک کند و خطر ابتلا به بیماریهای کبدی را کاهش دهد. مطالعات نشان داده مردانی که بصورت منظم قهوه تلخ را بصورت ناشتا در رژیم غذایی خود قرار می دهند کمتر در معرض ابتلا به کبد چرب هستند.
کاهش خطر افسردگی
مصرف منظم قهوه ترک می تواند خطر ابتلا به افسردگی را کاهش دهد.
بهبود عملکرد ورزشی
قهوه ترک میتواند عملکرد ورزشی را بهبود بخشد و باعث افزایش استقامت شود.
کاهش التهاب
برخی مطالعات نشان دادهاند که قهوه ترک دارای خواص ضدالتهابی است
بهبود سلامت قلب
قهوه ترک میتواند به کاهش فشار خون و بهبود سلامت قلب کمک کند.
قهوه ترک یک نوشیدنی سالم و بسیار خوشمزه و دلچسب است که می توانند بعنوان جای ثابتی در رژیم غذایی هر فرد داشته باشد. اغلب فواید نوشیدن قهوه ترک به کافئین موجود در آن باز می گردد اما ذکر این نکته ضروری است که به مانند هر نوشیدنی دیگری اعتدال در مصرف آن نباید فراموش شود.
مضرات نوشیدن قهوه ترک
- اختلال در خواب
کافئین موجود در قهوه ترک میتواند بر کیفیت خواب تأثیر بگذارد و باعث بیخوابی یا اختلال در خواب شود.
- اضطراب و عصبی شدن
مصرف بیش از حد کافئین میتواند باعث افزایش اضطراب، عصبی شدن و تحریکپذیری شود.
- مشکلات گوارشی
قهوه ترک اسیدی است و میتواند باعث سوزش سر دل، رفلاکس و ناراحتی معده در برخی افراد حساس شود.اضافه کردن شیر یا شکر میزان اسید موجود در قهوه را کاهش می دهد که البته می بایست به اثرات جانبی مصرف شکر هم توجه ویژه داشت.
- افزایش فشار خون
کافئین میتواند فشار خون را افزایش دهد، که این امر برای افراد مبتلا به فشار خون بالا مضر است.
- لرزش دست و افزایش ضربان قلب
مصرف زیاد قهوه ترک میتواند باعث لرزش دستها، پاها و افزایش ضربان قلب شود.
- کمبود مواد معدنی
قهوه به مانند چای میتواند جذب برخی مواد معدنی مانند آهن را در بدن کاهش دهد که بانوان بیشتر در معرض اثرات ناشی از کمبود آهن خون هستند.
- پوسیدگی دندان
اسید موجود در قهوه میتواند به مینای دندان آسیب برساند و خطر پوسیدگی دندان را افزایش دهد
- وابستگی
مصرف مداوم و زیاد قهوه ترک میتواند باعث ایجاد وابستگی شود و قطع ناگهانی آن ممکن است علائمی مانند سردرد، خستگی و تحریکپذیری را به همراه داشته باشد.
درجه اسیاب قهوه ترک قدر است؟
درجه آسیاب قهوه ترک بسیار ریز و تقریبا به اندازه پودر است. این میزان از درجه آسیاب باعث می شود پودر قهوه ترک به راحتی در آب داغ حل شده و عطر و طعم خود را آزاد کند. ضمنا آسیاب ریز دانه قهوه به ایجاد کف روی نوشیدنی قهوه ترک کمک می کند که از ویژگی های اصلی قهوه ترک است. کفی که علاوه بر زیبایی، طعم قهوه ترک را غنی تر می کند.
قهوه ترک چگونه تهیه می شود؟
مواد لازم:
- قهوه آسیاب شده بسیار ریز.
انتخاب دانه قهوه به به سلیقه و ذائقه شما بستگی دارد. هم از ترکیب دانه های قهوه روبوستا عربیکا می توانید استفاده کنید و هم از دانه قهوه صد دردصد عربیکا.
- آب سرد
استفاده از آب سرد باعث می شود طعم وعطر قهوه ترک بهتر استخراج شود.
- جزوه یا جذوه (قهوه جوش ترک)
ظرف مسی کوچک و بسیار زیبا که مخصوص تهیه قهوه ترک ساخته شده است
- شکر(دلخواه)
مراحل تهیه قهوه ترک
- آسیاب قهوه ترک
دانههای قهوه را با آسیاب قهوه بسیار ریز آسیاب کنید تا به پودر تبدیل شود.
- آماده کردن جذوه
پودر قهوه و شکر را در جذوه بریزید و به ازای هر فنجان قهوه که می خواهید داشته باشید یک قاشق چایخوری پر قهوه و به دلخواه شکر اضافه کنید.
- اضافه کردن آب:
آب سرد را به قهوه و شکر اضافه کنید. نسبت آب به قهوه معمولاً ۱ به ۱ است، اما میتوانید این نسبت را بر اساس ذائقه خود تنظیم کنید.
- گذاشتن روی حرارت
جذوه را روی حرارت ملایم قرار دهید. حرارت باید به اندازهای باشد که قهوه به آرامی گرم شود و بجوشد.
- هم زدن قهوه ترک
در حین گرم شدن قهوه، آن را به آرامی هم بزنید تا پودر قهوه ته نشین نشود و کف روی آن ایجاد شود.
- ایجاد کف
زمانی که کف روی قهوه شروع به تشکیل شدن کرد، حرارت را کم کنید یا جذوه را از روی حرارت بردارید.
- سرو
قهوه را به آرامی در فنجانهای کوچک سرو کنید. سعی کنید کف روی قهوه را حفظ کنید.
کافئین قهوه ترک
به طور کلی، قهوه ترک به دلیل روش دمآوری سنتی و استفاده از قهوه آسیاب شده بسیار ریز، نسبت به برخی دیگر از روشهای دمآوری، کافئین بیشتری دارد، اما به این معنی نیست که همه قهوههای ترک به یک اندازه کافئین دارند.
میزان کافئین قهوه ترک به عوامل مخنلفی بستگی دارد:
- نوع دانه
دانه های قهوه روبوستا به مراتب کافئین بیشتری نسبت به قهوه عربیکا دارند.
- میزان روست یا برشته کاری قهوه(Roast)
هر چه دانه قهوه بیشتر برشته شود یا به اصطلاح دارک روست شود میزان کافئین کمتری را در خود نگه می دارد.
- روش دم کردن قهوه ترک
هرچه زمان دم کردن قهوه ترک بیشتر باشد کافئین بیشتری نیز استخراج می شود.
- میزان آب
هر چقدر میزان آب به قهوه بیشتر باشد میزان کافئین کمتری در هر میلی لیتر قهوه وجود خواهد داشت.
قهوه ترک یک نوشیدنی اصیل و پرطرفدار است که با روش دمآوری خاص و سنتی خود، طعم و عطر بینظیری دارد. با رعایت و توجه به موارد گفته شده در این مقاله، میتوانید در خانه خود نیز یک فنجان قهوه ترک خوشمزه تهیه کنید و از طعم و عطر بینظیر آن لذت ببرید.
https://www.nescafe.com/in/turkish-coffee
https://hugo.coffee/a-short-history-of-turkish-
https://www.foodandwine.com/coffee/how-to-make-turkish-coffee
https://turkishcoffeelady.com/pages/8-health-benefits-of-turkish-coffee-