قهوه طیف وسیعی از طعمها را در بر میگیرد که یکی از دلپذیرترین آنها، طعم شیرینی است. برخلاف تصور رایج که قهوه شیرین را تنها نتیجه افزودن شکر میداند، شیرینی در قهوه میتواند به دو شکل وجود داشته باشد: یکی شیرینی ذاتی و طبیعی که در خود دانه قهوه نهفته است و دیگری شیرینی اکتسابی که با افزودن موادی مانند شکر، شیر، یا سیروپها به دست میآید.
فروشگاه کافه ونتو به بررسی عمیق مفهوم قهوه شیرین، ریشههای طبیعی آن در دانه قهوه، روشهای تهیه انواع آن در کافیشاپها و خانه، و همچنین تأثیرات آن بر سلامتی میپردازد.
شیرینی طبیعی در دانه قهوه
شیرینی طبیعی قهوه یک پدیده ساده نیست، بلکه نتیجه یک زنجیره دقیق از فرآیندهای پیچیده است که از مزرعه کشت قهوه آغاز میشود. گونه دانه قهوه نقش اساسی در تعیین شیرینی آن دارد.
دانه عربیکا به دلیل محتوای ساکاروز (قند) حدود دو برابر بیشتر نسبت به دانه روبوستا، به طور طبیعی شیرینتر است و طعم ملایم و دلپذیرتری دارد. این تفاوت اساسی، پایه و اساس بسیاری از قهوههای تخصصی با طعم شیرین طبیعی را تشکیل میدهد.
پس از برداشت، فرآیندهای فرآوری دانه قهوه، بهویژه روشهای “خشک” (Dry) و “عسلی” (Honey Process)، این شیرینی را تقویت میکنند. در این روشها، گیلاس قهوه همراه با لایهای از موسیلاژ (بافت شیرین میوه) خشک میشود که به قندهای طبیعی اجازه میدهد به دانه نفوذ کرده و شیرینی آن را افزایش دهند.
این در تضاد با روش شسته شده (Washed) است که در آن قندها قبل از خشک شدن از بین میروند.
در نهایت، درجه برشتهکاری یا روست (Roast) نیز تأثیری حیاتی بر شیرینی نهایی دارد. در رستهای سبک یا “لایت”، دانههای قهوه برای مدت کوتاهی در دمای پایین برشته میشوند که قندها و اسیدهای میوهای طبیعی را حفظ کرده و طعمهایی مانند میوههای تازه و گلها را برجسته میکند.
در مقابل، رستهای متوسط تا تیره یا “مدیوم تا دارک”، با افزایش دما و زمان، فرآیند کاراملیزاسیون را تسریع میبخشند. در این فرآیند، قندهای موجود در دانه قهوه به ترکیبات طعمی کاراملی و شکلاتی تبدیل میشوند و از اسیدیته قهوه کاسته میشود.

انواع قهوههای شیرین در کافیشاپها
نوشیدنیهای شیرین بر پایه اسپرسو، بخش جداییناپذیر منوی کافه ها هستند. این نوشیدنیها با کاهش تلخی و اسیدیته قهوه، آن را برای طیف وسیعی از ذائقهها دلپذیر میسازند و اغلب به عنوان نقطه ورود بسیاری از افراد به دنیای قهوه عمل میکنند.
- موکا (Mocha): یکی از پرطرفدارترین نوشیدنیهای شیرین، موکا است که ترکیبی از اسپرسو، شیر بخارپز و شکلات (پودر یا سیروپ) است. این نوشیدنی در واقع نوعی لاته است که با افزودن شکلات به آن، طعم لذیذ قهوه و شکلات را در کنار هم قرار میدهد و معمولاً با خامه زدهشده یا پودر کاکائو تزیین میشود.
- لاته (Latte): لاته یا کافه لاته، از ترکیب یک شات اسپرسو با مقدار زیادی شیر بخارپز و لایهای نازک از فوم شیر تهیه میشود. نسبت بالای شیر در این نوشیدنی، به آن بافتی نرم، لطیف و طعمی متعادل میبخشد که تلخی قهوه را به خوبی ملایم میکند.
- کاپوچینو (Cappuccino): این نوشیدنی کلاسیک ایتالیایی از نسبتهای تقریباً مساوی اسپرسو، شیر بخارپز و فوم شیر غلیظ تهیه میشود. لایه ضخیم فوم شیر، طعمی مخملی و سبک به آن میدهد که اغلب با پودر دارچین یا شکلات تزیین میشود.
- آفوگاتو (Affogato): آفوگاتو که در زبان ایتالیایی به معنای “غرق شده” است، یک دسر-نوشیدنی ساده و دلنشین محسوب میشود. این نوشیدنی از یک اسکوپ بستنی وانیلی یا ژلاتو تشکیل شده که یک شات اسپرسوی داغ روی آن ریخته میشود، در نتیجه بستنی به آرامی آب شده و با طعم تلخ اسپرسو ترکیب میشود.
علاوه بر اینها، انواع دیگری از قهوههای شیرین مانند گالائو پرتغالی (با نسبت شیر بیشتر نسبت به لاته)، بنبن اسپانیایی (که از اسپرسو و شیر غلیظ و شیرین تشکیل شده) وجود دارد.
نوشیدنیهای شیرین سرد
با تغییر سلیقهها نوشیدنیهای سرد و شیرین قهوه نیز طرفداران زیادی پیدا کردهاند. یکی از این نوشیدنی ها ، فراپه (Frappé) است، یک نوشیدنی سرد یونانی که با مخلوط کردن قهوه فوری، شکر، آب و یخ در یک شیکر یا مخلوطکن تهیه میشود تا بافتی کفدار و خامهای پیدا کند. همچنین، دالگونا (Dalgona) که در دوران همهگیری کرونا به محبوبیت جهانی دست یافت، یک محصول خلاقانه که در آن قهوه فوری، شکر و آب داغ به نسبت مساوی آنقدر همزده میشوند تا فومی ضخیم و مخملی ایجاد شود که سپس روی شیر سرد یا گرم ریخته و سرو میشود.
آیس کولد برو (Iced Cold Brew) نیز از دیگر نوشیدنیهای پرطرفدار است. این نوشیدنی با استخراج قهوه در آب سرد به مدت ۱۲ تا ۲۴ ساعت تهیه میشود که به طور طبیعی طعمی ملایمتر و اسیدیته کمتری دارد و میتوان آن را با شیر، سیروپهای طعمدار یا عسل شیرین کرد.

طرز تهیه قهوه شیرین در خانه
دستورالعملهای سادهای برای تهیه برخی از محبوبترین قهوههای شیرین در خانه :
- قهوه فوری شیرین:
- مواد لازم: ۱ تا ۲ قاشق چایخوری قهوه فوری، آب یا شیر داغ، و شکر به میزان دلخواه.
- مراحل تهیه: قهوه فوری را در لیوان بریزید، آب یا شیر داغ را به آن اضافه کنید و خوب هم بزنید تا حل شود. سپس شکر یا شیرینکننده دلخواه را به آن اضافه کرده و مجدداً هم بزنید.
- موکا با موکاپات:
- مواد لازم: ۱ شات اسپرسو (با موکاپات)، ۲۰۰ میلیلیتر شیر، ۱ تا ۲ قاشق غذاخوری سیروپ یا پودر شکلات.
- مراحل تهیه: ابتدا اسپرسو را با موکاپات تهیه کنید. در یک فنجان، پودر شکلات را با اسپرسوی داغ مخلوط کنید و خوب هم بزنید. شیر را گرم کرده و به آرامی به مخلوط اسپرسو و شکلات اضافه کنید. در صورت تمایل، روی آن را با خامه زدهشده یا شکلات رنده شده تزیین کنید.
- طرز تهیه لاته در خانه (بدون دستگاه اسپرسوساز):
- مواد لازم: ۱ تا ۲ شات اسپرسو (با موکاپات) و شیر.
- مراحل تهیه: ابتدا اسپرسو را با موکاپات تهیه کنید. سپس شیر را در شیرجوش گرم کنید (بدون اینکه بجوشد). برای فومگیری شیر، آن را در فرنچپرس ریخته و اهرم را به سرعت بالا و پایین ببرید تا کف کند. اسپرسو را در فنجان بریزید و شیر فومگرفته را به آرامی به آن اضافه کنید.
- طرز تهیه فراپه خانگی:
- مواد لازم: ۲ قاشق غذاخوری قهوه فوری، ۲ قاشق غذاخوری شکر، ۱۰۰ میلیلیتر آب سرد، ۱۵۰ میلیلیتر شیر سرد و یخ.
- مراحل تهیه: در یک لیوان، قهوه فوری و شکر را با مقدار کمی آب مخلوط کرده و با قاشق یا همزن برقی به شدت هم بزنید تا کف غلیظی تشکیل شود. سپس شیر سرد و یخ را به آن اضافه کرده و هم بزنید. میتوانید آن را با بستنی یا خامه نیز تزیین کنید.
| نوع شیرینکننده | منبع | طعم | کالری (در هر قاشق چایخوری) | تأثیر بر قند خون | |
|---|---|---|---|---|---|
| شکر سفید | نیشکر/چغندر قند | شیرین خالص | حدود ۱۶ | افزایش سریع | |
| شکر قهوهای | نیشکر | شیرین با ته مزه کاراملی | حدود ۱۷ | افزایش سریع | |
| عسل | طبیعی (زنبور عسل) | شیرین با طعم گلی/میوهای | حدود ۲۱ | افزایش تدریجی | |
| سیروپ افرا | طبیعی (درخت افرا) | شیرین با طعم چوبی | حدود ۱۷ | افزایش تدریجی | |
| استویا | طبیعی (گیاه استویا) | شیرین بدون کالری | صفر | بدون تأثیر |
فواید و مضرات قهوه شیرین چیست؟
فواید متعدد قهوه برای سلامتی عمدتاً به قهوه تلخ و بدون افزودنی مرتبط است. قهوه به دلیل محتوای بالای کافئین، یک محرک قدرتمند محسوب میشود که با مسدود کردن آدنوزین (مولکول مسئول احساس خستگی)، به سرعت سطح انرژی و هوشیاری را افزایش میدهد و با ترشح آدرنالین، عملکرد فیزیکی را بهبود میبخشد.
قهوه تلخ همچنین به عنوان یک عامل موثر در کاهش وزن شناخته شده است؛ زیرا تقریباً فاقد کالری است و کافئین موجود در آن میتواند متابولیسم بدن را تا ۱۱ درصد افزایش دهد، به چربیسوزی کمک کرده و احساس گرسنگی را کاهش دهد. علاوه بر این، مصرف منظم قهوه تلخ با کاهش ریسک ابتلا به بیماریهایی مانند دیابت نوع ۲، آلزایمر، پارکینسون و برخی سرطانها مرتبط است و خواص آنتیاکسیدانی آن به درمان سلولهای آسیبدیده کمک میکند.
ضرراصلی در بحث قهوه شیرین، مربوط به تأثیر افزودنیها بر فواید سلامتی است. افزودن شکر و شیر به قهوه، کالری آن را به شدت افزایش میدهد. برای مثال، در حالی که یک فنجان قهوه تلخ تنها حدود ۲ تا ۴ کالری دارد، اضافه کردن شیر و شکر میتواند آن را به یک “بمب کالری” تبدیل کند و تا ۶۹ کالری به صورت روزانه اضافه نماید. این کالری اضافی میتواند به مرور زمان منجر به افزایش وزن و چاقی شود.
رابطه قهوه شیرین با قند خون پیچیدهتر است. برخی مطالعات نشان میدهند مصرف قهوه تلخ میتواند خطر ابتلا به دیابت نوع ۲ را کاهش دهد ، تحقیقات دیگر نشان میدهند که کافئین موجود در قهوه در کوتاهمدت میتواند مقاومت به انسولین را در افراد دیابتی افزایش داده و باعث نوسان قند خون شود.
با این حال، افزودن شکر، این تأثیرات منفی را تشدید میکند و میتواند باعث وابستگی بدن به شکر برای دریافت انرژی شود. در نتیجه، انتخاب بین قهوه تلخ و شیرین، تنها یک انتخاب سلیقهای نیست، بلکه یک تصمیم آگاهانه در مورد سلامتی است.

تفاوت قهوه تلخ و قهوه شیرین
تفاوت قهوه تلخ و شیرین از جنبههای مختلفی قابل بررسی است. از نظر حسی و طعمی، قهوه تلخ دارای طعمی قوی، بدنه غلیظ و تلخی با ته رنگ شوری است که اسیدیته آن بسته به نوع دانه (عربیکا یا روبوستا) و درجه رست میتواند بالا باشد.
در مقابل، قهوه شیرین، به دلیل وجود شیر و شکر، طعمی ملایمتر، متعادلتر و دلپذیرتر دارد و بافت خامهای و بدنه نرمی از خود نشان میدهد. این افزودنیها، تلخی و اسیدیته قهوه را به طرز چشمگیری کاهش میدهند.
میزان کالری، کافئین و هزینه نیز سه تفاوت کلیدی دیگر بین این دو نوع قهوه هستند.
- کالری: همانطور که پیشتر اشاره شد، قهوه تلخ تقریباً بدون کالری است، در حالی که قهوه شیرین میتواند تا ۶۰ کالری (با شیر) یا حتی بیشتر (با شکر و سیروپ) داشته باشد.
- کافئین: میزان کافئین در هر دو نوع قهوه یکسان است، زیرا میزان آن به نوع دانه و روش دمآوری بستگی دارد و افزودن شیر یا شکر تغییری در آن ایجاد نمیکند.
- هزینه: قهوه تلخ به دلیل نیاز به مواد اولیه کمتر، نوشیدنی ارزانتری محسوب میشود.
سخن پایانی
انتخاب بین قهوه تلخ و شیرین، فراتر از یک سلیقه شخصی، یک انتخاب آگاهانه در مسیر سلامتی است. قهوه تلخ فواید بیشماری برای سلامتی به همراه دارد، قهوههای شیرین با افزودن شیر، شکر و دیگر طعمدهندهها، تجربه دلپذیرتری را برای ذائقههای حساستر فراهم میکنند.
اگر به دنبال حداکثر بهرهبرداری از خواص قهوه هستید و به طعمهای قوی عادت دارید، قهوه تلخ بهترین انتخاب شماست و اگر طعم تلخ قهوه برایتان ناخوشایند است، با افزودن شیر یا شیرینکنندههای طبیعی مانند عسل یا سیروپ افرا، میتوانید از قهوه شیرین لذت ببرید، در عین حال که از کالریهای اضافی دوری میکنید. صرفنظر از نوع قهوه، همواره به میزان مصرف شکر و کالریهای اضافه توجه کنید و حد اعتدال را رعایت نمایید.
