قهوه، نوشیدنی محبوب جهانی، مسیری طولانی را از دانه سبز تا فنجان شما طی میکند و در این میان، مرحله برشته کردن یا همان روست قهوه نقشی حیاتی ایفا میکند.این فرآیند دگرگونکننده، دانههای خام و سبز قهوه را به محصولی خوشطعم و معطر تبدیل میکند که ما آن را میشناسیم و از آن لذت میبریم. برشته کردن قهوه، صدها ترکیب معطر را آزاد میکند که مسئول طعم و بوی متمایز آن هستند.
در واقع، این مرحله نه تنها دانهها را برای دمآوری آماده میکند، بلکه پتانسیل طعم پیچیده درون هر دانه را به حداکثر میرساند. تکنیکها و درجات مختلف برشته کردن میتوانند طیف وسیعی از طعمها را از یک منشاء واحد از قهوه سبز به وجود آورند. با کافی ونتو همراه باشید تا بیشتر در مورد این فرایند حیاتی و مهم بدانید.
برشته کردن قهوه یا رست قهوه چیست؟
برشته کردن قهوه (COFFEE ROASTING) فرآیندی است که در آن دانههای سبز قهوه تحت حرارت قرار میگیرند تا تغییرات شیمیایی و فیزیکی در آنها ایجاد شود و برای مصرف آماده شوند. این فرآیند خواص شیمیایی و فیزیکی دانهها را تغییر میدهد و آنها را برای دمآوری مناسب میسازد. هدف اصلی برشته کردن، توسعه طعمها و عطرهای مطلوب موجود در دانههای سبز قهوه است. پروفایل طعمی خاصی که به دست میآید، به شدت به فرآیند رستینگ (زمان و دما) و درجه برشته شدن بستگی دارد.
دانههای سبز قهوه بویی شبیه علف دارند و تا زمانی که این فرآیند را طی نکنند، عطر مشخصه قهوه برشته را ندارند. هدف از رست کردن؛ فراتر از آمادهسازی دانهها برای دمآوری است؛ بلکه بهینهسازی پتانسیل پیچیدگی طعمی در هر دانه است. تکنیکها و سطوح مختلف رست قهوه میتوانند طعمهای بسیار متفاوتی را از یک منشاء یکسان از قهوه سبز به وجود آورند.
مراحل برشته کاری یا رست قهوه چیست؟
فرآیند برشته کاری قهوه شامل مراحل مختلفی است که هر کدام نقش مهمی در ایجاد طعم نهایی قهوه دارند. متخصصان رست قهوه با دقت متغیرهایی مانند دما، زمان و جریان هوا را کنترل میکنند تا پروفایلهای طعمی منحصربهفرد ایجاد کنند. مراحل معمول در فرآیند رست قهوه عبارتند از:
۱-مرحله خشک شدن
این مرحله اولیه است که در آن دانههای سبز قهوه رطوبت خود (معمولاً ۸ تا ۱۲ درصد) را از دست میدهند. دانهها تغییرات فیزیکی را تجربه میکنند و از رنگ سبز به زرد تغییر میکنند. این مرحله معمولاً در یک برشتهکن درام سنتی ۴ تا ۸ دقیقه طول میکشد و دما به حدود ۱۶۰ درجه سانتیگراد میرسد. خشک کردن مناسب بسیار مهم است زیرا دانهها را برای مراحل بعدی آماده میکند و بر یکنواختی برشته تأثیر میگذارد. سطوح رطوبت ناسازگار میتوانند منجر به برشته شدن ناهموار شوند. اگر دانهها به اندازه کافی خشک نشوند، حرارت اعمال شده در مراحل بعدی ممکن است به طور یکنواخت نفوذ نکند و منجر به برشته شدن ناقص برخی دانهها و برشته شدن بیش از حد برخی دیگر شود. این امر قهوهای با طعم نامتعادل به وجود میآورد.
۲- فاز زرد شدن
با ادامه گرم شدن دانهها، واکنشهای شیمیایی شروع به وقوع میکنند که منجر به آزاد شدن ترکیبات معطر میشود. دانههای قهوه به رنگ زرد تیرهتری تغییر میکنند و عطر آنها شروع به آشکار شدن میکند، که اغلب به عنوان بوی علف یا کاه توصیف میشود. این مرحله آغاز توسعه طعم است، جایی که پیشسازهای معطر اولیه تشکیل میشوند. تغییر رنگ و ظهور عطر نشان میدهد که حرارت شروع به تجزیه مولکولهای پیچیده درون دانه و تشکیل ترکیبات سادهتر و فرارتر میکند که به پروفایل حسی کلی قهوه کمک میکنند.
۳- ترک اول
این لحظه حیاتی نشاندهنده انبساط دانهها و آزاد شدن رطوبت باقیمانده به صورت بخار است. صدای ترک خوردن آنها در این لحظه شنیده میشود که نشاندهنده ایجاد پروفایلهای طعمی مختلف است. برشته کاری سبک (لایت) تا متوسط (مدیوم) معمولاً قبل یا در طول اولین ترک حاصل میشوند. دمای این مرحله معمولاً برای یک برشته سبک بین ۱۹۶ تا ۲۰۵ درجه سانتیگراد است.
در این مرحله، دانهها حدود ۱۳ درصد از وزن خود را از دست میدهند. ترک اول یک نشانگر کلیدی صوتی و فیزیکی برای متخصصان برشته کاری قهوه است تا پیشرفت و سطح برشته مورد نظر را ارزیابی کنند. این صدا نشان دهنده تغییر قابل توجهی در ساختار دانه و آزاد شدن گازهای محبوس شده است.
صدای ترکیدگی شنیده شده نشان میدهد که فشار داخلی ناشی از تبخیر آب به نقطه بحرانی رسیده و باعث انبساط و شکستگی دانه شده است. این تغییر فیزیکی با آزاد شدن دی اکسید کربن و سایر ترکیبات فرار همراه است که برای توسعه طعم و عطر قهوه بسیار مهم هستند. زمان و شدت ترک اول میتواند اطلاعاتی در مورد چگالی و میزان رطوبت دانه ارائه دهد. یک ترک سریع و قوی ممکن است نشان دهنده رطوبت بالاتر یا دانه کم چگالتر باشد.
۴- مرحله توسعه
پس از ترک اول، دانههای قهوه وارد مرحله توسعه میشوند، جایی که طعم، اسیدیته و عطر آنها تشدید میشود. متخصصان رست قهوه دما و زمان را به دقت کنترل میکنند تا تعادل مورد نظر را ایجاد کنند و به پروفایلهای طعم خاصی دست یابند. این مرحله برای توسعه کامل ویژگیهای قهوه بسیار مهم است. مدت زمان مرحله توسعه پس از ترک اول برای تنظیم دقیق طعم نهایی بسیار مهم است.
یک توسعه کوتاهتر ممکن است منجر به قهوه اسیدیتر شود، در حالی که یک توسعه طولانیتر بسته به سطح برشته هدف، میتواند منجر به پروفایل طعمی متعادلتر یا حتی تیرهتر شود. پس از تغییرات ساختاری اولیه در طول ترک اول، دانه همچنان تحت واکنشهای شیمیایی پیچیدهای قرار میگیرد. مدت زمانی که این واکنشها اجازه دارند ادامه پیدا کنند، به طور قابل توجهی بر ترکیب نهایی ترکیبات طعم و عطر تأثیر میگذارد. متخصصان رست قهوه این مرحله را برای برجسته کردن نتها و ویژگیهای خاص دانه دستکاری میکنند.
۵- ترک دوم (رستهای تیرهتر)
برای کسانی که به دنبال طعمهای پررنگتر و قویتر هستند، ترک دوم ممکن است در حدود ۲۲۴ درجه سانتیگراد (۴۳۵ درجه فارنهایت) شروع شود. این نشاندهنده تجزیه بیشتر ساختار دانه است. این مرحله با مجموعه دیگری از صداهای ترکیدگی مشخص میشود که اغلب نرمتر از ترک اول هستند. این مرحله منجر به برشتههای تیرهتر با کاراملی شدن بیشتر و طعمهای قویتر میشود. روغنها در مراحل پایانی برشته کردن، به ویژه در برشتههای متوسط-تیره تا تیره، شروع به ظاهر شدن روی سطح دانهها میکنند. ترک دوم نشاندهنده سطح عمیقتری از برشته شدن است که در آن قندها به طور قابل توجهی کاراملی شدهاند و ساختار داخلی دانه بیشتر تغییر یافته است.
این اغلب منجر به از بین رفتن طعمهای خاص منشاء و ظهور ویژگیهای ناشی از برشته شدن مانند تلخی و دودی بودن میشود. صدای ترکیدگی دوم نشان میدهد که فشار داخلی ناشی از ادامه گرم شدن باعث شکستگی بیشتر در ماتریس دانه میشود. این با افزایش کاراملی شدن قندها و تجزیه سایر ترکیبات آلی همزمان است که منجر به توسعه طعمهای تیرهتر برشته میشود. پیشروی بیش از حد از ترک دوم میتواند منجر به طعم سوخته یا زغال شده شود، زیرا روغنها و قندها بیش از حد تجزیه میشوند.
۶- مرحله خنک کردن
هنگامی که سطح برشته مورد نظر به دست آمد، دانهها باید به سرعت خنک شوند تا فرآیند رست شدن متوقف شود. این کار از برشته شدن بیش از حد جلوگیری میکند و به حفظ طعمهای ایجاد شده کمک میکند. خنک کردن با هوا یک روش رایج است که در آن هوای خنک بر روی دانههای داغ دمیده میشود. خنک کردن سریع برای حفظ پروفایل طعمی مورد نظر ضروری است. خنک کردن آهسته میتواند به حرارت داخلی دانهها اجازه دهد تا فرآیند برشته شدن را ادامه دهند و به طور بالقوه منجر به طعم برشته شده بیش از حد شود.
حتی پس از حذف منبع حرارت، دانههای رست شده مقدار قابل توجهی انرژی حرارتی را حفظ میکنند. اگر این حرارت به سرعت دفع نشود، به واکنشهای شیمیایی مرتبط با برشته شدن ادامه میدهد و به طور بالقوه دانهها را فراتر از سطح برشته مورد نظر میبرد و بر طعم آن تأثیر منفی میگذارد.
۷- تغییرات شیمیایی در طول برشته کردن
رست قهوه، باعث ایجاد صدها واکنش شیمیایی مختلف میشود که منجر به تشکیل بیش از ۸۰۰ نوع ترکیب مختلف، از جمله بخش قابل توجهی از ترکیبات معطر جهان میشود. برشته کردن برخی ترکیبات را تجزیه میکند، برخی دیگر را تغییر میدهد و ترکیبات جدیدی ایجاد میکند. فرآیندی به نام پیرولیز وجود دارد که در آن مواد آلی بیشتر از دمای تجزیه خود گرم میشوند و در نتیجه آن ترکیبات ناپایدار تولید کرده و از خود یک پسمانده حاوی میزان زیاد کربن (زغال) باقی میگذارند، اما در رست کردن قهوه، این فرآیند کنترل میشود تا از زغال شدن جلوگیری شود.
پیشنهاد می شود بخوانید: مراحل فرآوری قهوه
واکنشهای شیمیایی در هر مرحله از رست قهوه:
مراحل اولیه (خشک شدن و زرد شدن)
تبخیر رطوبت: میزان آب به طور قابل توجهی کاهش مییابد.
تجزیه کلروفیل: رنگدانههای سبز تجزیه میشوند و باعث تغییر رنگ میشوند.
تشکیل ترکیبات فرار: ترکیبات معطر اولیه شروع به تشکیل شدن میکنند.
کاربرد اولیه حرارت در درجه اول بر حذف رطوبت و آغاز تجزیه مولکولهای بزرگتر و پیچیدهتر به مولکولهای کوچکتر و واکنشپذیرتر متمرکز است. این امر زمینه را برای واکنشهای شدیدتر توسعه طعم در مراحل بعد فراهم میکند. حذف آب باعث غلیظ شدن ترکیبات باقیمانده در دانه میشود و آنها را در برابر تغییرات شیمیایی بیشتر در دماهای بالاتر آسیبپذیرتر میکند. تجزیه کلروفیل یک شاخص بصری از تأثیر حرارت بر ساختار دانه است.
واکنش میلارد (در طول قهوهای شدن و ترک اول)
این واکنش حیاتی بین کربوهیدراتها و اسیدهای آمینه در حدود ۱۵۰ درجه سانتیگراد (۳۰۲ درجه فارنهایت) شروع میشود.این واکنش مسئول قهوهای شدن دانهها و توسعه صدها ترکیب طعم و عطر است.
از طریق تولید ملانوئیدینها به حس دهانی و بادی قهوه کمک میکند.گازهایی مانند دی اکسید کربن و بخار آب آزاد میشوند که به ترک اول کمک میکنند.
واکنش میلارد سنگ بنای رست کردن قهوه است و مسئول اکثریت قریب به اتفاق طعمها و عطرهای پیچیده آن است. دستکاری زمان و دما در طول این مرحله به متخصصان رست قهوه اجازه میدهد تا بر نتهای طعمی خاصی که ایجاد میشوند تأثیر بگذارند. تعامل بین قندها و اسیدهای آمینه تحت حرارت، آرایه متنوعی از ترکیبات آلی فرار را ایجاد میکند. ترکیبات و غلظتهای مختلف این ترکیبات منجر به طیف گستردهای از طعمها و عطرها در قهوه برشته میشود، از طعمهای آجیلی و شکلاتی گرفته تا طعمهای میوهای و گلی.
شدت و مدت واکنش میلارد عوامل کلیدی در تعیین پروفایل برشته کلی و تأثیر آن بر قهوه دم شده نهایی هستند. متخصصان رست قهوه این پارامترها را آزمایش میکنند تا به نتایج حسی خاصی دست یابند.
تجزیه استرکر (همپوشانی با میلارد و توسعه)
این فرآیند شامل تجزیه اسیدهای آمینه در حضور ترکیبات کربونیل است که آلدهیدها و کتونها را تولید میکند که به طور قابل توجهی به عطر کمک میکنند.
این فرآیند به عطرهای مختلفی مانند نتهای میوهای و شیرین ناشی از آلدهیدهایی مانند ۳-متیل بوتانال کمک میکند.
تجزیه استرکر در کنار واکنش میلارد برای ایجاد پیچیدگی معطر قهوه برشته عمل میکند. آلدهیدها و کتونهای خاص تولید شده به اسیدهای آمینه و قندهای موجود و شرایط برشته شدن بستگی دارد. در حالی که واکنش میلارد در درجه اول بر قهوهای شدن و طیف وسیعی از توسعه طعم تمرکز دارد، تجزیه استرکر به طور خاص اسیدهای آمینه را هدف قرار میدهد تا ترکیبات معطر کلیدی تولید کند. تعامل بین این دو واکنش برای پروفایل حسی کلی قهوه بسیار مهم است.
کاراملی شدن قندها (مراحل پایانی و ترک دوم)
تجزیه قندها در دماهای بالاتر منجر به نتهای شیرین مانند کارامل و بادام میشود.این فرآیند در مراحل پایانی برشته شدن تشدید میشود و در حدود ترک دوم برجسته میشود.ترکیباتی مانند ۴-هیدروکسی-۲،۵-دی متیل-۳(۲H)-فوران، مسئول نتهای کاراملی، تولید میشوند.کاراملی شدن به طور قابل توجهی به شیرینی و بادی برشتههای تیرهتر کمک میکند. میزان کاراملی شدن مستقیماً با زمان و دما در مراحل پایانی برشته شدن مرتبط است. با افزایش دما، قندهای ساده درون دانه قهوه شروع به تجزیه و ترکیب مجدد به ترکیبات پیچیدهتر، اغلب قهوهای رنگ، با طعمهای شیرین و گاهی کمی تلخ میکنند. این فرآیند شبیه به تهیه کارامل از شکر معمولی است.
تشکیل اسیدها و تجزیه آنها
قهوه سبز حاوی اسیدهای کلروژنیک است که در طی برشته شدن به اسیدهای کافئیک و کوئینیک تجزیه میشوند. اسیدیته کلی قهوه به طور کلی با افزایش سطح برشته کاهش مییابد.
تغییر در اسیدیته در طول برشته شدن یک عامل مهم در طعم نهایی است. برشتههای روشنتر تمایل به اسیدیتر بودن دارند، در حالی که برشتههای تیرهتر اسیدیته کمتری دارند و حتی ممکن است به دلیل تشکیل ترکیبات دیگر ناشی از تجزیه اسید، نتهای تلخ ایجاد کنند. حرارت برشته کردن باعث تجزیه اسیدهای کلروژنیک میشود که مسئول برخی از اسیدیته اولیه در قهوه سبز هستند. با پیشرفت برشته شدن، این اسیدها بیشتر تجزیه میشوند و منجر به کاهش اسیدیته کلی و احتمال تشکیل ترکیبات دیگری میشوند که به تلخی کمک میکنند.
آزاد شدن دی اکسید کربن
برشته کردن مقدار قابل توجهی گاز دی اکسید کربن تولید میکند که از دانهها آزاد میشود.
این فرآیند گاز زدایی پس از برشته شدن ادامه مییابد و مهم است که قهوه قبل از دمآوری برای طعم مطلوب استراحت کند. آزاد شدن CO۲ یک نتیجه طبیعی از واکنشهای شیمیایی در طول برشته شدن است. اجازه دادن به قهوه برای گاز زدایی مهم است زیرا CO۲ بیش از حد میتواند در فرآیند دمآوری اختلال ایجاد کند و بر طعم فنجان نهایی تأثیر منفی بگذارد. دی اکسید کربن تولید شده در طول برشته شدن در ساختار متخلخل دانه به دام میافتد. اگر قهوه تازه برشته شده بلافاصله دم شود، این گاز محبوس شده میتواند باعث انبساط بیش از حد بستر قهوه شود و منجر به استخراج ناهموار و طعم بالقوه ترش یا تلخ شود. اجازه دادن به قهوه برای گاز زدایی برای مدتی به این CO۲ اجازه میدهد تا خارج شود و در نتیجه دمآوری متعادلتر و خوش طعمتری حاصل شود.
طیف برشتههای قهوه
برشتههای قهوه به طور کلی به سه سطح اصلی طبقهبندی میشوند: روشن، متوسط و تیره، که هر کدام ویژگیهای متمایزی دارند.
رست روشن یا لایت
- با کوتاهترین زمان برشته کردن به دست میآیند، معمولاً قبل یا بلافاصله پس از ترک اول، و به دمای داخلی ۱۸۵-۲۰۵ درجه سانتیگراد میرسند.
- دانهها رنگ قهوهای روشن و سطحی خشک و بدون روغن قابل مشاهده دارند.
- با اسیدیته بالاتر، طعمهای روشنتر و حفظ بیشتر ویژگیهای منشاء قهوه مشخص میشوند.
- اغلب نتهای میوهای یا گلی نشان میدهند.
- به طور کلی بالاترین میزان کافئین را از نظر حجم دارند.
- نمونهها عبارتند از لایت سیتی، هاف سیتی و دارچینی.
- برشتههای روشن برای به نمایش گذاشتن ویژگیهای منحصربهفرد منطقه کشت و روشهای فرآوری منشاءهای خاص قهوه ترجیح داده میشوند، زیرا زمان برشته کردن کوتاهتر به طعمهای ذاتی اجازه میدهد تا بیشتر بدرخشند. اسیدیته بالاتر و طعمهای روشنتر میتوانند به ویژه برای روشهای دمآوری خاص مانند پوراور جذاب باشند. از آنجایی که برشتههای روشن برای مدت زمان کوتاهتری و در دماهای پایینتری برشته میشوند، واکنشهای شیمیایی پیچیدهای که در برشتههای طولانیتر رخ میدهند، زمان کمتری برای توسعه دارند. این بدان معناست که طعمهای موجود در دانه سبز قهوه، که تحت تأثیر منشاء، نوع و فرآوری آن قرار دارند، در فنجان نهایی غالبتر هستند. اسیدیته بالاتر به دلیل تجزیه کمتر اسیدهای کلروژنیک است.
رست متوسط
- برای مدت زمان طولانیتری نسبت به برشتههای روشن برشته میشوند، معمولاً به دمای داخلی ۲۱۰-۲۲۰ درجه سانتیگراد، بین ترک اول و دوم میرسند.
- رنگ قهوهای متوسط و پروفایل طعمی کمی توسعه یافتهتر دارند.
- اسیدیته، عطر و طعم متعادلی نشان میدهند.
- در مقایسه با برشتههای روشن، اغلب به عنوان دارای بادی یا بدنه قویتر و حس دهانی نرمتر توصیف میشوند.
- نامهای رایج عبارتند از برشته معمولی، برشته آمریکایی، برشته شهری و برشته صبحانه.
- برشتههای متوسط یک حد وسط را نشان میدهند و تعادلی بین ویژگیهای منشاء دانه و طعمهای ایجاد شده در طول برشته کردن ارائه میدهند. آنها همهکاره هستند و اغلب برای قهوه قطرهای و سایر روشهای دمآوری رایج ترجیح داده میشوند. با برشته کردن به سطح متوسط، برخی از اسیدیته اولیه برشتههای روشن کاهش مییابد و طعمهای ناشی از برشته شدن بیشتر مانند کارامل و آجیل شروع به ظهور میکنند. این امر یک پروفایل طعمی گردتر و قابل دسترستر ایجاد میکند که برای طیف وسیعتری از قهوهنوشان جذاب است.
رست تیره
- برای طولانیترین مدت برشته میشوند، به دمای داخلی ۲۲۵-۲۵۰ درجه سانتیگراد یا بالاتر میرسند، معمولاً پس از ترک دوم.
- رنگ قهوهای تیره تا تقریباً سیاه با سطحی روغنی به دلیل مهاجرت روغنها دارند.
- با طعمهای قوی، دودی و گاهی تلخ با اسیدیته کمتر مشخص میشوند.
- ویژگیهای منشاء اغلب کمتر قابل تشخیص هستند و طعمهای ناشی از برشته شدن غالب هستند.
- به طور معمول کمترین میزان کافئین را از نظر حجم به دلیل زمان برشته شدن طولانیتر دارند.
- نمونهها عبارتند از برشته تمام شهر، برشته وین، برشته فرانسوی، برشته ایتالیایی و برشته اسپانیایی.
- برشتههای تیره توسط کسانی ترجیح داده میشوند که از طعمهای شدید، اغلب تلخ و شیرین با تأثیر قابل توجه برشته لذت میبرند. آنها معمولاً برای قهوه اسپرسو به دلیل حلالیت و توانایی آنها در تولید یک کرمای غنی استفاده میشوند. زمان برشته شدن طولانیتر در دماهای بالا در برشتههای تیره منجر به کاراملی شدن گسترده قندها و توسعه ترکیبات پیرولیتیک میشود که به رنگ تیره، سطح روغنی و طعمهای قوی، اغلب دودی یا تلخ کمک میکنند. ویژگیهای منشاء دانه تا حد زیادی تحت الشعاع این طعمهای ناشی از برشته شدن قرار میگیرند. برشته کردن بیش از حد در محدوده برشته تیره میتواند منجر به طعم سوخته یا زغال شده شود که عموماً نامطلوب است.
سطح برشته | رنگ | طعم و مزه (شامل اسیدیته و بادی) | میزان کافئین (نسبی) | |
---|---|---|---|---|
روشن | قهوهای روشن | اسیدیته بالا، طعمهای روشن، حفظ ویژگیهای منشاء، اغلب میوهای یا گلی، بادی سبک | بالا | |
متوسط | قهوهای متوسط | اسیدیته متعادل، عطر و طعم متعادل، بادی قویتر و حس دهانی نرمتر، طعمهای ناشی از برشته شدن | متوسط | |
تیره | قهوهای تیره تا تقریباً سیاه | اسیدیته کم، طعمهای قوی، دودی و گاهی تلخ، طعمهای ناشی از برشته شدن غالب، بادی کامل | کم | |
مقایسه روشهای برشته کاری
دو روش اصلی برای برشته کردن قهوه در سطح تجاری وجود دارد: برشته کردن با هوا و برشته کردن در دیگ.
برشته کردن با هوا
در این فرآیند از هوای داغ برای رست کردن دانههای قهوه استفاده میشود، اغلب در یک برشتهکن بستر سیال که در آن دانهها در جریان هوای داغ معلق میشوند.
مزایا
- برشته شدن سریعتر و یکنواختتر به دلیل انتقال حرارت کارآمد.
- کاهش خطر سوختن دانهها زیرا منبع حرارت معمولاً زیر دانهها قرار دارد.
- میتواند منجر به پروفایل طعمی تمیزتر و زندهتر با ترویج انتقال حرارت همرفتی شود.
- جداسازی بهتر پوست (پوست نقرهای) از دانهها در طول برشته کردن.
معایب
- ممکن است گاهی اوقات در مقایسه با قهوه رست شده در دیگ، بادی کمتری داشته باشد.
- در صورت عدم مدیریت صحیح جریان هوا، میتواند منجر به طعم “پخته” شود.
- برای دستیابی به پروفایل برشته مورد نظر، ممکن است به کنترل دقیقتر جریان هوا نیاز داشته باشد.
- برشته کاری با هوا سرعت و یکنواختی را ارائه میدهد که میتواند برای تولید نتایج ثابت و برجسته کردن برخی از ویژگیهای طعمی مفید باشد. با این حال، نیاز به مدیریت دقیق جریان هوا برای جلوگیری از نتایج نامطلوب دارد. کاربرد مستقیم و یکنواخت حرارت در برشته کردن با هوا امکان توسعه سریع و یکنواخت دانهها را فراهم میکند. تعلیق دانهها در جریان هوای داغ تماس مستقیم با سطوح داغ را به حداقل میرساند و خطر سوختگی را کاهش میدهد. با این حال، این روش ممکن است همان سطح حرارت تابشی را که در رست ( Roast) کردن در دیگ وجود دارد، منتقل نکند که برخی معتقدند به بادی و پیچیدگی کمک میکند.
برشته کردن در دیگ
روش سنتی که در آن دانههای قهوه در یک دیگ چرخان که به طور مستقیم یا غیرمستقیم گرم میشود، میچرخند. حرارت از طریق هدایت (تماس مستقیم با دیگ) و همرفت (هوای داغ داخل دیگ) منتقل میشود.
مزایا
- اغلب با بادی توسعه یافتهتر و پروفایل طعمی غنیتر و پیچیدهتر به دلیل ترکیبی از روشهای انتقال حرارت همراه است.
- امکان کنترل دقیقتر بر پروفایل برشته از طریق تنظیم سرعت دیگ، منبع حرارت و جریان هوا را فراهم میکند.
- برخی معتقدند که طعم “برشته” سنتیتری را به قهوه میبخشد.
معایب
- ممکن است نسبت به رست کردن با هوا، مصرف انرژی کمتری داشته باشد.
- برای جلوگیری از سوختگی، به ویژه با دیگهای مستقیمسوز، نیاز به مهارت و توجه بیشتری از سوی متخصص برشته کردن دارد.
- اگر طراحی یا عملکرد دیگ بهینه نباشد، برشته شدن میتواند کمتر یکنواخت باشد.
- برشته کاری در دیگ یک روش سنتیتر است که بسیاری معتقدند پیچیدگی و بادی طعمی بهتری به دست میدهد. با این حال، برای اطمینان از برشته شدن یکنواخت و توسعه یافته، نیاز به تخصص بیشتری از سوی متخصص برشته کردن دارد. ترکیب حرارت هدایتی و همرفتی در رست کردن در دیگ میتواند منجر به توسعه تدریجیتر و بالقوه پیچیدهتر طعمها در داخل دانه شود. تماس مستقیم با سطح گرم شده دیگ میتواند به کاراملی شدن و توسعه برخی از ویژگیهای برشته کمک کند. با این حال، این امر همچنین نیاز به کنترل دقیق دارد تا از گرم شدن بیش از حد دانههای در تماس با دیگ جلوگیری شود.
برشتهکنهای ترکیبی
به طور خلاصه ذکر می شود که برخی از برشتهکنها جنبههایی از هر دو روش رست کردن با هوا و در دیگ را ترکیب میکنند. وجود برشتهکنهای ترکیبی نشاندهنده تکامل مداوم در فناوری برشته کردن است که هدف آن ترکیب مزایای هر دو روش سنتی و مدرنتر است. فناوری برشته کردن به طور مداوم در حال تکامل است زیرا متخصصان رست به دنبال بهینهسازی توسعه طعم و یکنواختی هستند. طراحیهای ترکیبی احتمالاً هدفشان استفاده از سرعت و یکنواختی برشته کردن با هوا با پتانسیل افزایش بادی و پیچیدگی است که اغلب با رست کردن در دیگ مرتبط است.
عوامل موثر بر کیفیت برشته کردن قهوه
دستیابی به یک رست قهوه با کیفیت بالا مستلزم در نظر گرفتن دقیق چندین عامل است.
نوع و کیفیت دانههای سبز قهوه
- منشاء، نوع، روش فرآوری و کیفیت کلی دانههای سبز به طور قابل توجهی بر قهوه برشته شده نهایی تأثیر میگذارد.
- قهوهای که در ارتفاعات بالاتر رشد میکند، اغلب طعمهای پیچیدهتری ایجاد میکند.
- یکنواختی در اندازه دانه برای برشته شدن یکنواخت بسیار مهم است.
- کیفیت دانه سبز، پایه و اساس یک برشته خوب است. مهم نیست که متخصص برشته کردن چقدر ماهر باشد، دانههای نامرغوب قهوه استثنایی تولید نمیکنند. درک ویژگیهای قهوههای سبز مختلف برای تنظیم پروفایل برشته ضروری است. ساختار ژنتیکی ذاتی نوع قهوه، شرایط محیطی محل رشد آن (تروئیر) و روشهای مورد استفاده برای فرآوری گیلاسهای برداشت شده، همگی به ترکیب شیمیایی منحصربهفرد دانه سبز کمک میکنند. این عوامل در نهایت پتانسیل طعمی را تعیین میکنند که میتواند در طول برشته کردن آشکار شود.
میزان رطوبت
- میزان رطوبت دانههای سبز هم برای نگهداری و هم برای رست کردن بسیار مهم است.
- به طور ایدهآل، دانههای سبز باید دارای رطوبت بین ۹ تا ۱۲ درصد باشند.
- رطوبت بیش از حد یا خیلی کم میتواند منجر به طعمهای نامطلوب و برشته شدن ناهموار شود.
- حفظ میزان رطوبت صحیح در دانههای سبز برای حفظ کیفیت آنها و اطمینان از برشته شدن یکنواخت حیاتی است. سطوح رطوبت نامناسب میتواند مانع از واکنشهای شیمیایی مطلوب در طول برشته شدن شود. آب نقش مهمی در واکنشهای شیمیایی که در طول برشته شدن رخ میدهند، ایفا میکند. اگر میزان رطوبت بیش از حد بالا باشد، میتواند مانع از انتقال حرارت شود و منجر به طعم “پخته” شود. اگر خیلی کم باشد، دانهها ممکن است خیلی سریع رست شوند و طعمهای نامطلوب ایجاد کنند.
زمان و دمای برشته کردن
- اینها مهمترین متغیرهایی هستند که متخصصان رست قهوه برای توسعه پروفایل طعمی مورد نظر کنترل میکنند.
- سطوح مختلف برشته شدن به منحنیهای زمان-دمای خاصی نیاز دارند.
- حتی تغییرات کوچک در زمان و دما میتواند به طور قابل توجهی بر طعم نهایی تأثیر بگذارد.
- دستکاری دقیق زمان و دما هنر برشته کردن قهوه است. متخصصان برشته کاری “پروفایلهای” خاصی را برای دانههای مختلف توسعه میدهند تا توسعه طعم و یکنواختی را بهینه کنند. اعمال حرارت در طول زمان واکنشهای شیمیایی مختلف درون دانه قهوه را هدایت میکند. متخصصان رست قهوه با دقت دما را در طول فرآیند رست شدن نظارت و تنظیم میکنند تا اطمینان حاصل شود که این واکنشها در توالی مورد نظر و به میزان مورد نظر رخ میدهند و در نهایت منجر به پروفایل طعمی هدف میشوند.
مدیریت جریان هوا
- جریان هوای مناسب برای کنترل فرآیند برشته کردن ضروری است.
- به تنظیم دما، حذف رطوبت و از بین بردن پوست کمک میکند.
- جریان هوای ناکافی میتواند منجر به قهوه “بخارپز” یا ناهموار برشته شود.
- جریان هوا فقط مربوط به انتقال حرارت نیست؛ بلکه نقش مهمی در حذف محصولات جانبی فرآیند برشته کردن دارد که میتوانند بر طعم تأثیر منفی بگذارند. با برشته شدن دانههای قهوه، رطوبت، دی اکسید کربن و پوست آزاد میکنند. جریان هوای مناسب به انتقال این مواد از دانهها کمک میکند و از تداخل آنها با فرآیند برشته شدن و احتمالاً ایجاد طعمهای نامطلوب جلوگیری میکند.
تخصص متخصص رست قهوه
- مهارت و تجربه متخصص برشته کردن برای تصمیمگیری آگاهانه در طول فرآیند بسیار مهم است.
- متخصصان رست قهوه برای نظارت بر پیشرفت برشته از حواس خود (بینایی، بویایی، شنوایی) استفاده میکنند.
- درک نحوه واکنش دانههای مختلف به حرارت و دانستن نحوه تنظیم پروفایل برشته بر اساس آن ضروری است.
- برشته کردن قهوه هم علم است و هم هنر. در حالی که درک فرآیندهای شیمیایی مهم است، شهود و تجربه متخصص برشته کردن در تفسیر نشانههای حسی برای دستیابی به نتایج مطلوب ارزشمند است. حتی با وجود کنترلهای دقیق دما و تایمرها، هر دسته قهوه میتواند به دلیل تغییرات در چگالی دانه، میزان رطوبت و سایر عوامل کمی متفاوت رفتار کند. یک متخصص برشته کردن با تجربه میتواند نشانههای ظریفی مانند بوی دانههای در حال برشته شدن، زمان و شدت ترکها و رنگ دانهها را تشخیص دهد تا تنظیمات لحظهای را در پروفایل برشته انجام دهد.
تاثیر برشته کردن قهوه بر طعم و عطر قهوه دم شده
برشته کردن عامل اصلی در توسعه طعمها و عطرهایی است که ما با قهوه مرتبط میدانیم. سطوح مختلف برشته شدن بر ویژگیهای قهوه دم شده نهایی تأثیر میگذارند. برشتههای روشنتر تمایل به اسیدیته بیشتر و طعمهای خاص منشاء دارند، در حالی که برشتههای تیرهتر عموماً اسیدیته کمتری دارند و طعمهای ناشی از برشته شدن بیشتر مانند تلخی و دودی بودن را نشان میدهند.
واکنشهای شیمیایی مانند واکنش میلارد، تجزیه استرکر و کاراملی شدن نقش مهمی در ایجاد آرایه متنوعی از ترکیبات طعم و عطر دارند. فرآیند برشته کردن بر حلالیت ترکیبات قهوه تأثیر میگذارد که به نوبه خود بر استخراج در طول دمآوری تأثیر میگذارد. برشتههای تیرهتر اغلب محلولتر هستند. برشته کردن بر میزان کافئین نیز تأثیر میگذارد، اگرچه تفاوت ممکن است قابل توجه نباشد، اما برشتههای تیرهتر به دلیل از دست دادن جرم در طول برشته شدن طولانیتر، تمایل به داشتن کمی کافئین کمتر از نظر حجم دارند. انتخاب سطح برشته یک تصمیم اساسی است که مستقیماً تجربه حسی قهوه دم شده را تعیین میکند.
پیشنهاد می شود بخوانید: آروما قهوه چیست یا عطر قهوه چیست؟
متخصصان برشته کردن با دقت پروفایلهای برشته را انتخاب میکنند تا ویژگیهای ذاتی دانههای سبز را تکمیل کنند و به سلیقههای مختلف پاسخ دهند. درجه برشته شدن دانههای قهوه میزان وقوع واکنشهای شیمیایی مختلف را تعیین میکند. این واکنشها ترکیبات طعم و عطر متفاوتی تولید میکنند. بنابراین، یک برشته روشنتر طعمهای اصلی دانه را بیشتر حفظ میکند، در حالی که یک برشته تیره طعمهای بیشتری دارد که نتیجه خود فرآیند برشته شدن هستند. تازگی قهوه برشته شده به طور قابل توجهی بر کیفیت قهوه دم شده تأثیر میگذارد. با گذشت زمان، قهوه برشته شده ترکیبات معطر فرار خود را از دست میدهد و منجر به دمآوری کم طعم و عطر میشود.
بستهبندی مناسب برای حفظ تازگی بسیار مهم است. دانههای قهوه برشته شده به طور مداوم در حال آزاد کردن گازها، عمدتاً دی اکسید کربن هستند. این فرآیند که به عنوان گاز زدایی شناخته میشود، شامل از دست دادن ترکیبات معطر فرار نیز میشود که به طعم و عطر قهوه کمک میکنند. بستهبندی مناسب، مانند کیسههای دارای دریچه یک طرفه، به CO۲ اجازه میدهد تا بدون ورود اکسیژن خارج شود و در نتیجه به حفظ تازگی و طعم کمک میکند.
اصطلاحات رایج در صنعت رست قهوه یا برشته کاری
در ادامه به جهت درک بهتر مواردی که تا به اینجا گفتیم در مورد اصطلاحاتی که ممکن است برای شما ناآشنا باشد کمی توضیحات ارائه می کنیم
- برشته/برشته کردن Roast/Roasting
فرآیند تبدیل دانههای سبز قهوه به قهوه برشته شده.
- ترک اول First Crack
صدای ترکیدگی شنیده شده در طول برشته کردن که نشاندهنده انبساط دانهها و آزاد شدن رطوبت است.
- ترک دوم Second Crack
مجموعه دوم صداهای ترکیدگی که در دمای بالاتر رخ میدهد و نشاندهنده سطح برشته تیرهتر است.
- برشته روشن Light Roast
قهوهای که تا رنگ قهوهای روشن برشته شده است، معمولاً قبل یا بلافاصله پس از ترک اول.
- برشته متوسط Medium Roast
قهوهای که تا رنگ قهوهای متوسط برشته شده است، بین ترک اول و دوم.
- برشته تیره Dark Roast
قهوهای که تا رنگ قهوهای تیره تا تقریباً سیاه برشته شده است، معمولاً پس از ترک دوم.
- مرحله خشک شدن Drying Phase
مرحله اولیه برشته کردن که در آن دانههای سبز رطوبت خود را از دست میدهند.
- فاز زرد شدن Yellowing Phase
مرحلهای که در آن دانهها با گرم شدن زرد میشوند و تغییرات شیمیایی شروع میشود.
- مرحله توسعه Development Phase
دوره پس از ترک اول که در آن طعم و عطر به توسعه خود ادامه میدهند.
- اسید کوئینیک Quinic Acid
اسیدی که در طول برشته شدن تشکیل میشود و به تلخی کمک میکند.
- ملانوئیدینهاMelanoidins
پلیمرهایی که در طول برشته شدن تشکیل میشوند و به قهوهای شدن، حس دهانی و بادی کمک میکنند.
- پوست/پوست نقرهای Chaff/Silver Skin
لایه کاغذی بیرونی دانه قهوه که در طول برشته شدن جدا میشود.
- پروفایل برشته Roast Profile
منحنی زمان و دمای خاص مورد استفاده در طول برشته کردن برای دستیابی به پروفایل طعمی مورد نظر.
- گاز زدایی Degassing
آزاد شدن دی اکسید کربن از دانههای قهوه برشته شده.
- برشتهکن درام Drum Roaster
نوعی برشتهکن که در آن دانهها در یک دیگ چرخان برشته میشوند.
- برشتهکن هوا Air Roaster
نوعی برشتهکن که در آن دانهها با استفاده از هوای داغ برشته میشوند.
- برشته تمام شهر Full City Roast
یک سطح برشته متوسط-تیره.
- برشته فرانسوی French Roast
یک سطح برشته تیره با طعم دودی.
- برشته ایتالیایی Italian Roast
یک سطح برشته بسیار تیره و تلخ.
- برشته اسپرسو Espresso Roast
یک برشته تیره که اغلب برای اسپرسو استفاده میشود.
- برشته آمریکایی American Roast
اغلب به سطح برشته متوسط اشاره دارد.
- برشته دارچینی Cinnamon Roast
یک سطح برشته روشن.
- برشته شهری City Roast
یک سطح برشته متوسط.
- برشته صبحانه Breakfast Roast
یک سطح برشته متوسط.
- برشته وین Vienna Roast
یک سطح برشته متوسط-تیره.
- کاراملی شدن Caramelization
قهوهای شدن قندها در طول برشته کردن که به شیرینی کمک میکند.
- اسیدیته Acidity
یک ترشی مطلوب در قهوه.
- بادی Body
حس وزن یا غلظت قهوه در دهان.
- نتهای طعمی Flavor Notes
طعمها و عطرهای خاصی که در قهوه تشخیص داده میشوند.
- کرما Crema
فوم قهوهای مایل به قرمز روی اسپرسو.
- تروئیر Terroir
عوامل محیطی که بر ویژگیهای دانه قهوه تأثیر میگذارند.
- بچ Batch
یک جلسه برشته کردن واحد از مقدار مشخصی دانه قهوه.
- واکنش میلارد Maillard Reaction
یک واکنش شیمیایی کلیدی مسئول قهوهای شدن و توسعه طعم.
- تجزیه استرکر Strecker Degradation
فرآیندی که به توسعه عطر کمک میکند.
سخن پایانی
برشته کردن قهوه فرآیندی پیچیده و جذاب است که ترکیبی از اصول علمی (واکنشهای شیمیایی، انتقال حرارت) و مهارت و هنر متخصص برشته کردن برای دستیابی به برشته بینقص را شامل میشود. این مرحله حیاتی، دانههای سبز قهوه را به نوشیدنی خوشطعم و معطری که ما از آن لذت میبریم، تبدیل میکند. درک مراحل مختلف برشته کردن، تغییرات شیمیایی رخ داده در هر مرحله، انواع مختلف برشته و عوامل موثر بر کیفیت آن، به علاقهمندان به قهوه دیدگاه عمیقتری نسبت به این فرآیند شگفتانگیز میدهد. دنیای برشته کردن قهوه یک حوزه پویا و در حال تحول است که همواره با نوآوریها و کشفهای جدید همراه است. حال که با انواع روست و درجه های برشته شدن قهوه آشنا شدید، می توانید مطابق هر آنچه سلیقه و ذائقه تان است از فروشگاه کافی ونتو قهوه مورد نظرتان را پیدا کنید.