قهوه ذغالی، که با نام محلی “کُپی جوس” (Kopi Joss) شناخته میشود، نه یک نوع دانه قهوه خاص است و نه یک روش دمآوری معمولی، بلکه تجربهای جذاب و جالب است که ریشه در سنتهای خاور دور مخصوصاً اندونزی دارد. فروشگاه انلاین کافی ونتو مقاله ای جامع و کامل از این نوشیدنی منحصربهفرد برای شما تهیه کرده، همراه باشید.
قهوه ذغالی چیست؟
قهوه ذغالی که در برخی مناطق آسیایی مانند اندونزی و تایلند محبوب و شناخته شده است، در اصل یک نوشیدنی ساده است که با افزودن یک تکه ذغال چوب داغ و گداخته به طور مستقیم در یک فنجان قهوه داغ سیاه تهیه میشود. این روش غیرمعمول، نه تنها ظاهری منحصربهفرد به نوشیدنی میدهد، بلکه تأثیری قابل توجه بر طعم قهوه و خواص آن نیز میگذارد. نام محلی این نوشیدنی در اندونزی، “کُپی جوس” (Kopi Joss) است. حالا چرا اسمش اینه؟؟
صدای “جوس” که هنگام انداختن ذغال داغ در قهوه داغ ایجاد میشود.
تاریخچه قهوه ذغالی
داستان پیدایش قهوه ذغالی به شهر یوگیاکارتا در اندونزی بازمیگردد. در دهه ۱۹۶۰ میلادی، یک فروشنده قهوه محلی به نام آقای مان (Mr. Man) در نزدیکی ایستگاه قطار توگو این نوشیدنی را ابداع کرد. میگویند که آقای مان برای کاهش ناراحتیهای معده مشتریان خود و همچنین افزودن طعم به قهوه، به ایده افزودن زغال چوب داغ به قهوه رسید.
ابتکاری که ریشه در طب سنتی اندونزی داشت. در فرهنگ اندونزی اعتقاد بر این بود که زغال فعال به دلیل خواص جذب کننده خود، میتواند اسیدهای موجود در قهوه را خنثی کرده و به بهبود مشکلات گوارشی کمک کند.با گذشت زمان، کُپی جوس به سرعت به یکی از جاذبههای یوگیاکارتا تبدیل شد و امروزه به عنوان یک نماد محلی شناخته میشود که مورد علاقه گردشگران و مردم بومی قرار دارد.
پیشنهاد می شود بخوانید: قهوه شنی چیست؟
قهوه پدری!!
قهوه ذغالی به طور ناگهانی در ایران مورد توجه قرار گرفت و به یک نوشیدنی ترند تبدیل شد. داستان سریال «قهوه پدری» به کارگردانی مهران مدیری را دلیل اصلی این محبوبیت است. این سریال که حول محور تجارت قهوه شکل گرفته بود، به طور مستقیم این نوشیدنی منحصربهفرد را معرفی کرد.
طرز تهیه قهوه ذغالی
برای تهیه قهوه ذغالی به روش سنتی، به مواد اولیه ساده ای نیاز دارید. ابتدا یک فنجان قهوه سیاه با کیفیت بالا یا قهوه ترک را آماده کنید. از آنجایی که قهوه ذغالی طعمی قوی و دودی دارد، استفاده از دانههای با رست متوسط یا حتی ملایمتر مانند قهوه عربیکا که عطر و طعم متعادلی دارد، توصیه میشود تا طعم دودی زغال، طعم اصلی قهوه را تحتالشعاع قرار ندهد.
آب داغ و شکر نیز بسته به سلیقه برای آمادهسازی قهوه پایه مورد نیاز است. مهمترین عنصر در این دستور، یک تکه زغال چوب طبیعی و بدون مواد شیمیایی است. استفاده از زغالهای معمولی که حاوی مواد نفتی یا شیمیایی هستند به هیچ عنوان توصیه نمیشود و میتواند مضر باشد بهترین گزینهها زغال چوبهای طبیعی، به ویژه از چوب درختان میوه مانند سیب یا گیلاس هستند.
- آمادهسازی قهوه: ابتدا قهوه پایه خود را آماده کنید. میتوانید پودر قهوه را در آب داغ حل کرده و در صورت تمایل شکر را به آن اضافه کنید. برای این کار میتوان از جذوه، قهوهساز برقی یا روشهای دمی دیگر استفاده کرد.
- آمادهسازی زغال: یک تکه کوچک از زغال چوب طبیعی را روی حرارت مستقیم قرار دهید تا کاملاً گداخته و سرخ رنگ شود. این مرحله باید با دقت و در محیطی با تهویه مناسب انجام گیرد.
- غوطهور کردن زغال: زغال داغ و سرخشده را با احتیاط و به آرامی درون فنجان قهوه داغ بیندازید. در این لحظه، صدای جلز و ولز “جوس” را خواهید شنید که نشاندهنده ورود زغال به قهوه و آزاد شدن بخارات دودی است.
- زمان استراحت قهوه و نوشیدن: اجازه دهید زغال برای چند دقیقه در قهوه باقی بماند تا طعم و عطر دودی خود را به نوشیدنی منتقل کند. سپس زغال را با یک وسیله مناسب (مانند انبر) از فنجان خارج کرده و قهوه را در حالی که گرم است، به آرامی بنوشید تا طعم خاص آن را تجربه کنید.
برای تجربه یک قهوه ذغالی ایدهآل، توجه به چند نکته ضروری است. همانطور که گفتیم، انتخاب زغال چوب مناسب از جنس چوبهای طبیعی و بدون مواد شیمیایی برای جلوگیری از طعمهای نامطبوع و مواد مضر، حیاتی است. همچنین، نوع قهوه پایه نقش مهمی در طعم نهایی دارد. پودر قهوه باید کاملاً یکدست و ریز باشد تا به خوبی در آب حل شود. انتخاب قهوه عربیکا با رست ملایم یا قهوه ترک میتواند طعمی متعادل و دلپذیر ایجاد کند که در کنار طعم دودی زغال، یک تجربه حسی کامل را فراهم میآورد. صدای “جوس” و عطر دودی که هنگام آمادهسازی منتشر میشود، بخشهای مهمی از این آیین سنتی هستند و نشان از آماده شدن صحیح نوشیدنی دارند.
تفاوتهای قهوه ذغالی با قهوه معمولی
تفاوت اصلی قهوه ذغالی با قهوههای معمولی در طعم آن است. در حالی که طعم قهوه معمولی بسته به نوع دانه، روش فرآوری و میزان روست، میتواند طیف گستردهای از طعمهای میوهای، شکلاتی، گلی یا آجیلی را در بر بگیرد ، قهوه ذغالی طعمی دودی، تلخ و عمیق دارد که به دلیل بخارات آزاد شده از زغال داغ است. این طعم، یک افزودنی منحصربهفرد است که لایهای از پیچیدگی به نوشیدنی میبخشد. برخلاف قهوههای طعمدار صنعتی (مانند موکا که با پودر کاکائو یا شکلات طعمدار میشود) ، قهوه ذغالی از یک عنصر طبیعی و خام برای ایجاد یک پروفایل طعمی جدید استفاده میکند.
ادعاهای متفاوتی در مورد تأثیر زغال بر خواص قهوه وجود دارد. برخی منابع معتقدند که زغال چوب، اسیدیته قهوه را کاهش میدهد و به همین دلیل به گوارش کمک میکند. در مورد کافئین نیز یک تناقض در منابع مشاهده میشود؛ برخی به کاهش سطح کافئین اشاره میکنند ، در حالی که برخی دیگر آن را دارای کافئین بالا میدانند.
برای روشن شدن این موضوع، لازم است بین زغال فعال و زغال معمولی تمایز قائل شویم. کربن فعال (Activated Carbon) که در فرآیندهای صنعتی کافئینزدایی مانند روش سوئیس واتر استفاده میشود، به دلیل ساختار متخلخل و سطح بسیار بالا، قادر به جذب مولکولهای کافئین است. این ماده در صنعت نوشیدنی برای حذف ناخالصیها، رنگ و بو، و نیز کافئینزدایی به کار میرود.
در مقابل، زغال چوبی که به صورت سنتی در تهیه قهوه ذغالی استفاده میشود، فرآوری شیمیایی و فیزیکی مشابه کربن فعال صنعتی را ندیده است. بنابراین، ممکن است مقداری از ترکیبات قهوه را جذب کند، اما تأثیر آن بر میزان کافئین نوشیدنی در مقایسه با روشهای صنعتی ناچیز و نامشخص است. ادعای کافئین بالای این نوشیدنی نیز احتمالا ناشی از اشتباه گرفتن آن با قهوههای تیره رست است که به دلیل طعم تلخ و سنگین خود، به اشتباه با کافئین بیشتر مرتبط میشوند.
خواص و فواید قهوه ذغالی
زغال فعال، که در پزشکی برای درمان مسمومیت و اوردوز دارویی به کار میرود، دارای ساختاری بسیار متخلخل و جاذب است که میتواند سموم و مواد مضر را در دستگاه گوارش جذب و دفع کند. بر اساس همین ویژگی است که زغال موجود در قهوه ذغالی نیز خاصیت سمزدایی دارد. طرفداران این نوشیدنی ادعا میکنند که با گنجاندن آن در رژیم غذایی روزانه، میتوان از خواص سمزدایی آن بهرهمند شد.این ماده با جذب گازها و سموم موجود در دستگاه گوارش، به کاهش نفخ، گاز و ناراحتیهای گوارشی کمک می کند.
برخی تحقیقات نیز نشان میدهند که ترکیب قهوه با زغال چوب، در صورت مصرف معقول، نه تنها بیخطر است بلکه ممکن است به افزایش انرژی و تمرکز نیز منجر شود. کافئین موجود در قهوه به تنهایی یک محرک متداول و شناخته شده است که باعث افزایش سطح انرژی و هشیاری میشود و به طور موقت احساس خستگی را از بین میبرد. زغال فعال با جذب برخی ترکیبات ممکن است به یک تجربه ذهنی بهتر و حسی از سبکی بیشتر کمک کند، اما بعید است که به صورت مستقیم یک عامل محرک فیزیولوژیک جدید باشد.
برای جمعبندی خواص و موارد احتیاط مصرف، جدول زیر اطلاعات کلیدی را خلاصه میکند:

چه کسانی نباید قهوه ذغالی مصرف کنند؟
با وجود فواید احتمالی، مصرف قهوه ذغالی به دلیل محتوای کافئین و وجود زغال فعال، برای همه افراد مناسب نیست. هشدارهای بهداشتی و موارد منع مصرفی که برای قهوه معمولی وجود دارد، در مورد قهوه ذغالی نیز صدق میکند.
تداخل با داروها
مهمترین و جدیترین احتیاط در مورد قهوه ذغالی، مربوط به زغال فعال است. زغال فعال به عنوان یک جاذب قوی، میتواند داروهای مصرفی را نیز جذب کرده و اثربخشی آنها را به شدت کاهش دهد. این خطر جدی برای افرادی است که داروهای خاصی مانند داروهای قلبی، داروهای ضدبارداری یا داروهای ضدافسردگی مصرف میکنند. به همین دلیل، افراد مصرفکننده دارو باید قبل از نوشیدن قهوه ذغالی، حتماً با پزشک یا داروساز خود مشورت کنند.
قهوه ذغالی در فرهنگ و مناطق مختلف
فرهنگ «آنگکریان» در یوگیاکارتا
قهوه ذغالی فراتر از یک نوشیدنی، یک تجربه فرهنگی و آیین اجتماعی است که ریشه در زندگی روزمره مردم یوگیاکارتا دارد. این نوشیدنی به طور سنتی در رستورانهای خیابانی “آنگکریان” سرو میشود. آنگکریانها مکانهایی با طراحیهای جذاب و رنگارنگ هستند که فضایی صمیمی و دوستانه را برای گردهماییهای اجتماعی فراهم میکنند. در این مکانها، مردم محلی و گردشگران میتوانند علاوه بر نوشیدن کُپی جوس، از غذاهای محلی نیز لذت ببرند.
سایر کاربردهای سنتی زغال در دنیای قهوه
استفاده از ذغال در دنیای قهوه محدود به روش کُپی جوس نیست. در برخی مناطق جهان، به ویژه در خاورمیانه و شمال آفریقا، از زغال برای روست کردن دانههای قهوه استفاده میشود. این روش، طعم دودی ملایمی به دانهها میبخشد که با طعم و عطر قهوه ذغالی که زغال به طور مستقیم در آن انداخته میشود، متفاوت است. این تفاوت نشان میدهد که زغال میتواند نقشهای متفاوتی در خلق پروفایلهای طعمی قهوه ایفا کند؛ از یک منبع حرارتی برای رست کردن تا یک عنصر افزودنی پس از دمآوری.
سخن پایانی
قهوه ذغالی، با ریشههای عمیق فرهنگی در اندونزی و محبوبیت ناگهانیاش در ایران، نمونهای جذاب از تقاطع سنت و مدرنیته است. این نوشیدنی یک تجربه چندحسی است که در آن، صدا، عطر و طعم در کنار هم یک داستان را روایت میکنند. کُپی جوس تنها یک ترکیب ساده از قهوه و زغال نیست، بلکه نمادی از یک فرهنگ غنی است که بهانهای برای گردهماییهای اجتماعی فراهم میکند.
با این حال، همچون هر نوشیدنی سنتی دیگری، آگاهی از نحوه تهیه صحیح، انتخاب مواد با کیفیت و توجه به احتیاطهای پزشکی، کلید لذت بردن ایمن از آن است. تمایز بین زغال چوب طبیعی و زغال فعال صنعتی، و درک تأثیر نامشخص زغال بر کافئین، به مصرفکنندگان کمک میکند تا با دیدی بازتر به این نوشیدنی نگاه کنند. قهوه ذغالی ما را به یک سفر میبرد؛ سفری از یک ایستگاه قطار در یوگیاکارتا تا خانههای ما در ایران، و از یک فنجان ساده تا دنیایی غنی از طعم و فرهنگ. این نوشیدنی نه تنها برای دوستداران قهوه، بلکه برای هر کسی که به دنبال تجربهای متفاوت و اصیل است، یک کشف جدید محسوب میشود.
سوالات متداول
درخت قهوه چیست؟
درخت قهوه …………………………………………………
عمر درخت قهوه چقدر است؟
عمر درخت قهوه بیش از ۷۰ سال می باشد.
پیداش قهوه به چه زمانی باز می گردد؟
این درخت در مالزی پیدا شد.
